Het zou intussen duidelijk moeten zijn dat psychisch grensoverschrijdend gedrag geen positieve impact heeft op topsportprestaties. Topsport mag dan wel hard zijn, beledigen en vernederen helpt geen persoon noch diens prestaties vooruit. De getuigenissen van afgelopen week tonen aan dat hier toch nog heel wat werk aan de winkel is.

Onderzoek over grensoverschrijdend gedrag in de sport toont aan dat topsport een belangrijke voedingsbodem is voor grensoverschrijdend gedrag. Eén van de bepalende factoren is de macht van de coach. Een topsportcoach en de omkadering van de sporters bepalen voor een groot stuk hoever een topsporter het zal schoppen. De coach bepaalt de trainingsschema’s en de selecties voor belangrijke wedstrijden. Topsporters die zich niet of niet voldoende neerleggen bij de wensen van de coach, zijn afhankelijk van die macht.

Het meest verontrustende is dat het erg lang duurt vooraleer topsporters durven spreken. Heerst een angstcultuur? Topsporter word je niet zonder doorbijten. Zorgt net die ijzeren wil om sportief te slagen ervoor dat men er niet over durft spreken?

Melders moeten de juiste omkadering krijgen. De grootste angst die sporters hebben is niet geloofd te worden. Dat hun melding niet serieus wordt genomen en wordt afgedaan als een leugen. Ook dat zien we nu weer gebeuren. Getuigenissen van moedige topsporters worden onmiddellijk in twijfel getrokken en een onvoorwaardelijke hand wordt boven het hoofd van de coach gehouden.

Het Centrum Ethiek in de Sport (ICES) werkt elke dag aan die noodzakelijke omkadering voor melders van grensoverschrijdend gedrag. Zo leidt ICES de aanspreekpersonen integriteit (API’s) van de sportfederaties op. Elke sportfederatie heeft één of twee API’s die het mandaat hebben om gevallen van grensoverschrijdend gedrag te registreren en aan te pakken. Hiervoor kunnen ze rekenen op ondersteuning door het Centrum Ethiek in de Sport. Ook API’s van sportclubs kunnen bij ICES terecht voor opleiding en begeleiding.

Laat dit een oproep zijn voor alle huidige topsportcoaches: het kan anders. Je hoeft geen voorbeeld te nemen aan topsportcoaches die denken dat emotioneel misbruik de weg is naar succes.

Laat dit een oproep zijn aan hogescholen en universiteiten waar potentiële topsporttrainers van ons land opgeleid worden. Schenk aandacht aan ethisch verantwoorde sportbeoefening. Op een respectvolle en veilige manier omgaan met topsporters en streven naar topprestaties gaan wél hand in hand.

En tot slot, laat dit een oproep zijn naar alle sportfederaties: zorg ervoor dat topsporters, en bij uitbreiding al jullie sporters, kunnen sporten in een veilige en plezierige sportomgeving. Laat het ook een plek zijn waar het duidelijk is waar sporters kunnen melden wanneer het misgaat. En wanneer ze de moed gevonden hebben om te melden, zorg dat elke melding serieus wordt genomen. Ga ermee aan de slag en durf harde beslissingen nemen. Grensoverschrijdend gedrag breekt jonge sporters, en geen enkele medaille of overwinning is dat waard.